ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΘΕΣΣ/ΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΞΗ 2008

«Η Αϊσέ Σιντικά, μια τουρκάλα Ζαππίδα, στις επάλξεις της εκπαίδευσης των θηλέων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, στην Κωνσταντινούπολη»

Κορνηλία Τσεβίκ Μπαϊβερτιάν

Οι συνθήκες που ετοιμάζουν το πρόσφορο έδαφος του Τανζιμάτ, οι επιδράσεις της δύσης στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, οι νεοτερισμοί που ενδέχεται να αντιμετωπίσει ο οθωμανικός πολιτισμός σταδιακά θα σφραγίσουν ως καθοριστικοί παράγοντες τον 19ο αιώνα. Η επιστήμη ως πρωταρχικό κριτήριο της αναγέννησης και της ανανέωσης στα ευρωπαϊκά σύνορα του ισλάμ, θα διεισδύσει και θα κυριαρχήσει σ’ όλες τις παραμέτρους. Η εκπαίδευση θα καταπολεμήσει τον συντηρητισμό, θα μεταλλάξει τα συστήματα σε όλους τους τομείς από τη διοίκηση μέχρι την καθημερινότητα. Σε αυτό το κλίμα της στροφής προς τον ανώτερο πολιτισμό, «η γυναίκα», κάνει το άλμα της, ερχόμενη να διεκδικήσει τα δικαιώματά της, να ζήσει την αφύπνιση εκείνη προς το ορθό και να μεταλλάξει καθοριστικά τις αξίες που επικρατούν μέχρι τις αρχές του 19ου αιώνα.
Οι αντιλήψεις για την διαπαιδαγώγηση της γυναίκας ως ενεργού μέλους της κοινωνίας, συγκεντρώνονται στην ανάγκη ιδρύσεως σχολών, όπου θα φοιτούν γυναίκες. To Ζάππειο Παρθεναγωγείο (1875), εκτελώντας το όραμα του ιδρυτού του Κωνσταντίνου Ζάππα, την εποχή αυτή, λειτουργεί ως φυτώριο των ελληνίδων νεανίδων ανά τον κόσμο και ως υπόδειγμα «σχολείου» με την εφοδιασμένη από σύγχρονες μεθόδους εκπαίδευσή του, προσφέρει τα φώτα του, ακόμα και στις οθωμανίδες σπουδάστριες που αναζητούν να πάρουν ελληνική μόρφωση. Η Αϊσέ Σιντικά, μια τουρκάλα Ζαππίδα, στις επάλξεις της εκπαίδευσης των θηλέων της Αυτοκρατορίας και το «παιδαγωγικό της έργο», είναι το θέμα που θα απασχολήσει το θέμα της εισήγησης αυτής. Η Αϊσέ αποφοιτώντας από το Ζάππειο, μεταφέρει το πνευματικό πλούτος που αποκομίζει από τις σπουδές της στο Ζάππειο. Το συγγραφικό της έργο, «Το μάθημα Καλής Αγωγής» ως πρώτο παιδαγωγικό έργο της εποχής της, στην Οθωμανική Τουρκία, ανοίγει τις πύλες της παιδαγωγικής γνώσης-επιστήμης στα εκπαιδευτήρια των τούρκων της Αυτοκρατορίας, μαζί και νέους ορίζοντες στους τούρκους σπουδαστές που ενστερνίζονται τις παιδαγωγικές ιδέες και θεωρίες της.

Abstract
The productive period that prepared the Tanzimat and the impacts of the West will leave its input to the 19th century Ottoman Empire. While science was providing itself as the criterion of development and newness at the border of Europe, education fought against the conservation and provided the change of the systems in all fields. In this period of transformation, women experiencing their own awakening continued their battle of existence which contributed to the alteration of existing values. Education was a must for women living in a productive society and the establishment of girls’ schools too. The Girl School of Zapyon (1875), which followed the vision of its foundateur Konstantin Zappas and acquiring students from all over the world, raised teachers and constituted a model. With its contemporary education and scientific base of pedagogical understanding, this school was opened to who would like to learn Hellenic culture. The paper is based on Ayşe Sıdıka who took her place in the ottoman education system and on her book Usul-ı Talim ve Terbiye (Ways of Teaching and Education). After being graduated, Ayşe presented her knowledge in the field of pedagogy to Ottoman Turks. Her book, which is regarded as the first masterpiece in the field of pedagogy, opened the doors for ottomans to pedagogical science and shone light on young ottoman people.



Θα ήθελα να απευθύνω τις θερμές μου ευχαριστίες στην κ. Ζιώγου Καραστεργίου και στον κ. Χρίστο Τζήκα που με την πρόσκλησή τους στο Συνέδριο αυτό, δίνουν την ευκαιρία να ακουστεί η φωνή της Πολίτικης Ρωμηοσύνης στα Ελλαδικά Φόρα.
Οι συνθήκες, που ετοιμάζουν το πρόσφορο έδαφος του Τανζιμάτ, της Μεταρρυθμιστικής περιόδου και οι επιδράσεις της Δύσης, θα σφραγίσουν ως καθοριστικοί παράγοντες τον 19ο αιώνα στην Οθωμανική Αυτοκρατορία.
Το μοντέλο των ανεπτυγμένων χωρών της Δύσης, θα οδηγήσει το οθωμανικό κράτος στην προσπάθεια να καλύψει τα κενά του, πρώτα στον τομέα της Παιδείας για να επιτύχει έτσι τον εξευρωπαϊσμό και τον εκσυγχρονισμό της χώρας.
Η εκπαίδευση αυτή συντονισμένη, όσο είναι δυνατόν, στα ευρωπαϊκά πρότυπα θα καταπολεμήσει τον συντηρητισμό, θα μεταλλάξει τα συστήματα σε όλους τους τομείς από τη διοίκηση μέχρι την καθημερινότητα.
Σε αυτό το κλίμα της στροφής προς ένα ανώτερο πολιτισμό, «η γυναίκα», κάνει το άλμα της, ερχόμενη να διεκδικήσει τα δικαιώματά της, να ζήσει την αφύπνιση εκείνη που χρειαζόταν ώστε να μετεξελίξει καθοριστικά τις αξίες που επικρατούσαν μέχρι τις αρχές του 19ου αιώνα.
Οι μηχανισμοί της εκπαίδευσης στρέφονται προς την πνευματική άνοδο της γυναίκας. Οι αντιλήψεις για τη διαπαιδαγώγηση της γυναίκας ως ενεργού μέλους της κοινωνίας, συγκεντρώνονται στην ανάγκη ιδρύσεως σχολών, όπου θα φοιτούν κορίτσια.
Για τον λόγο αυτό, οι τούρκοι της Αυτοκρατορίας ιδρύουν το 1848 το Νταρουλμουαλιμίν, για την εκπαίδευση των δασκάλων που θα διορίζονταν σε αρρεναγωγεία και το 1870 το Νταρουλμουαλλιμάτ, για την εκπαίδευση των διδασκαλισσών που θα διορίζονταν σε παρθεναγωγεία.
Την ίδια εποχή, η ρωμεϊκη μειονότητα της Πόλης, αρχίζει να επενδύει στον Εκπαιδευτικό τομέα επωφελούμενη των νεωτεριστικών διαταγμάτων του Οθωμανικού Κράτους. Ιδρύεται ο Υπέρ της Γυναικείας Παιδεύσεως Σύλλογος με την πρόταση του Ηροκλή Βασιάδη. Ο Σύλλογος και το δυναμικό του θα σπείρουν την ιδέα της εκπαίδευσης των κοριτσιών πιστεύοντας ότι μόνον μ’ αυτόν τον τρόπο θα επιτευχθεί η αναβάθμιση της ρωμεϊκης κοινότητας.
To Ζάππειο Παρθεναγωγείο (1875), εκτελώντας το όραμα του ιδρυτού του Κωνσταντίνου Ζάππα, την εποχή αυτή, θα λειτουργήσει ως φυτώριο των ελληνίδων νεανίδων από όλον τον κόσμο. Θα συγκεντρώσει μαθήτριες από την Ανατολή, τη Ρωσία, τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία, τον Πόντο, τη Μακεδονία, την Ήπειρο και τη Θράκη και ως υπόδειγμα «σχολείου» με την εφοδιασμένη από σύγχρονες μεθόδους εκπαίδευσή του, θα προσφέρει τα φώτα του, ακόμα και στις οθωμανίδες σπουδάστριες που αναζητούν να πάρουν ελληνική μόρφωση. Το Διδασκαλείο του, που δημιουργείται το 1884, εδραιώνεται και δίδει καρπούς το 1886 με τις πρώτες απόφοιτές του, αποτελώντας το μοναδικό κέντρο ανώτερης εκπαίδευσης, για τα κορίτσια που προορίζονταν να γίνουν δασκάλες.
Κάπου στη συγκυρία αυτή συναντάμε την Αϊσέ Σιντικά, την κόρη του Cuma-i Balalı Mazlumzade Mustafa Numan Efendi . Η Ayşe Sıdıka γεννιέται το 1872, στην Κωνσταντινούπολη. Μετά το θάνατο της μητέρας της, ο πατέρας της για να εξασφαλίσει στην κόρη του καλές σπουδές, την εγγράφει εσώκλειστη στο Ζάππειο Λύκειο Θηλέων του Πέραν . Η Μελντά Καπτάνα, πρώτη γκαλερίστα της Τουρκίας, η οποία αποτελεί και την πηγή των πληροφοριών που αποκόμισα με την μετάφραση του έργου της, είναι δισέγγονη της αδελφής της Αισέ Σιντικά, η οποία επίσης αποφοίτησε από το γυμνασιακό τμήμα του Ζαππείου.
Ο λόγος που οδήγησε τον Νουμάν Εφέντη στην επιλογή της σχολής φοίτησης των κοριτσιών του , στάθηκε ίσως το ότι οι Έλληνες της Κωνσταντινούπολης, επιδίωξαν να αξιοποιήσουν τις δυνατότητες που τους προσφέρθηκαν στο νέο θεσμικό πλαίσιο των Μεταρρυθμίσεων τα τέλη του 19ου αιώνα και ίδρυσαν σχολεία θηλέων σε σύγχρονα εκπαιδευτικά πρότυπα.
Η Ayşe Sıdıka, ξεκινώντας από το Δημοτικό έφτασε μέχρι το τέλος των σπουδών του Διδασκαλείου.
Με το δίπλωμα που πήρε στις 19 Ιουνίου του 1888, κατάφερε επάξια να διδάξει τα μαθήματα αυτά στα ανώτερης βαθμίδας σχολεία της εποχής.
Από την πορεία που θα ακολουθήσει διαπιστώνεται ότι κατά το διάστημα της φοίτησής της επηρεάστηκε βαθιά από τα μαθήματα Παιδαγωγικών που διδάσκονταν στο Ζάππειο από τη διευθύντρια της, κκ. Καλλιόπη Κεχαγιά η οποία είχε συγκεντρώσει τις ομιλίες της στο βιβλίο με τίτλο «Παιδαγωγικαί Μελέται».
Το 1890 διορίστηκε στο τουρκικό Διδασκαλείο σαν δασκάλα Γεωγραφίας, Ηθικής και Χειροτεχνίας. Όταν διορίστηκε (η Ayşe Sıdıka), στο πρόγραμμα μαθημάτων του Διδασκαλείου η «Παιδαγωγική» δεν υπήρχε σαν μάθημα. Νωρίτερα, το 1879, το μάθημα «Μεθοδολογία διδασκαλίας», που συμπεριλήφθηκε στο πρόγραμμα μαθημάτων του Διδασκαλείου, διδάχτηκε από τον Aristokli Efendi, αλλά ένα χρόνο αργότερα το μάθημα αυτό καταργήθηκε. Η απουσία των μαθημάτων παιδαγωγικής από ένα σχολείο το οποίο γαλουχούσε δασκάλες απασχόλησε ιδιαίτερα την Ayşe Sıdıka, η οποία υπέβαλε στο Υπουργείο Παιδείας γραπτή πρόταση για την επαναφορά του μαθήματος αυτού στο πρόγραμμα του Διδασκαλείου. Έτσι το 1891, το μάθημα «Τεχνικές μάθησης και Μεθοδολογία Διδασκαλίας» συμπεριλήφθηκε στο πρόγραμμα μαθημάτων του Διδασκαλείου, ενώ δασκάλα του μαθήματος αυτού ορίστηκε η Ayşe Sıdıka. Το βιβλίο της, «Μεθοδολογία Εκπαίδευσης και Μαθήματα Ανατροφής» προέκυψε σαν αποτέλεσμα των προσπαθειών αυτών.
Σίγουρα αποτελεί αντικείμενο κάποιας ξεχωριστής μελέτης, το ότι το έργο της, συγκριτικά με αυτό της Καλλιόπης Κεχαγιά, Διευθύντριας του Ζαππείου, « Αι Παιδαγωγικαί Μελέται », παρουσιάζει δομικές ομοιότητες ως προς το περιεχόμενο και τη μεθοδολογία. Η γνώμη αυτή ενισχύεται αν κρίνουμε από το γεγονός ότι η Καλλιόπη Κεχαγιά και το έργο της, έχουν σφραγίσει την κατάρτιση της μαθήτριας του Ζαππείου, Αϊσέ, ως παιδαγωγού. Αργότερα η ίδια μεταφέρει τα φώτα της επιστήμης που έλαβε από τις σπουδές της στο Ζάππειο, στο Οθωμανικό εκπαιδευτικό γίγνεσθαι.
Γνωρίζοντας Ελληνικά, Γαλλικά και Αγγλικά η Ayşe Sıdıka, είχε τη δυνατότητα παρακολούθησης των έργων γνωστών επιστημόνων. Έτσι με στόχο την παρουσίαση του βιβλίου της, σε επεξηγηματικό γράμμα που έγραψε στον Ahmet Midhat Efendi, (γνωστό συγγραφέα της εποχής) σημειώνει ότι ερεύνησε και μελέτησε ένα μεγάλο μέρος από τα άρθρα που γράφτηκαν από φιλοσόφους όπως ο Herbert Spencer (1820-1903) και ο Alexander Bain (1818-1903) σχετικά με την εκπαίδευση παιδιών. Το όνομα δε του Herbert Spencer αναφέρεται ιδιαίτερα στα άρθρα της.
Εκτός από το διδακτικό της έργο, από τις 29 Ιουνίου 1985, σε πέντε συνεχόμενα φύλλα της Εφημερίδας της Παιδείας, δημοσιεύτηκαν άρθρα της για την εκπαίδευση, όπου ισχυρίζεται επίμονα ότι η μόρφωση είναι ένα εθνικό θέμα.
Η Ayşe Sıdıka, το 1895 παντρεύτηκε με τον ποιητή και φιλόσοφο Riza Tevfik, και από το γάμο αυτό γεννήθηκαν οι τρεις κόρες τους. Η Ayşe Sıdıka ήξερε Τουρκική και Δυτική μουσική και έπαιζε πιάνο και κανονάκι. Αυτή η πρωτοπόρος γυναίκα στην οποία είχε απονεμηθεί και το «παράσημο-μετάλλιο αφοσίωσης (Şefkat Nisanı)», προσβλήθηκε από φυματίωση και τον Απρίλιο του 1903 πέθανε στην Πρίγκηπο των Πριγκηποννήσων σε ηλικία 31 ετών.

Το βιβλίο της Ayşe Sıdıka Hanım: Μεθοδολογία Εκπαίδευσης και Μαθήματα Ανατροφής Usul-i Talim ve Terbiye
Το βιβλίο της με τον τίτλο Μεθοδολογία Εκπαίδευσης και Μαθήματα Ανατροφής, στην οσμανλίδικη γλώσσα, τυπώθηκε το 1897 κι αποτελείται από 205 σελίδες. Το βιβλίο αυτό γράφτηκε για τις δασκάλες που ήδη σπούδαζαν στο Διδασκαλείο, όπως και για όσες ήταν υποψήφιες για το Διδασκαλείο. Η Ayşe Sıdıka Hanım, στον πρόλογο του βιβλίου της σημειώνει ότι έχοντας την πρόθεση να γράψει ένα επιστημονικό βιβλίο σχετικά με την ανατροφή, και την εκπαίδευση προσιτό σε όλους, φρόντισε ιδιαίτερα να χρησιμοποιήσει κατανοητό ύφος, με την ελπίδα πως εκτός από τις μαθήτριες, θα επωφεληθούν από αυτό άπειρες μητέρες αλλά και νέες κοπέλες.
Στο βιβλίο της πραγματεύεται τα ακόλουθα θέματα: Η ουσία της Εκπαίδευσης και της Ανατροφής, Σωματική Εκπαίδευση, Πνευματική Εκπαίδευση, Πνευματικές Ικανότητες, η Δύναμη της Μνήμης, η Δύναμη της Φαντασίας, η Δύναμη της Κρίσης, Ηθική Εκπαίδευση, Φύση – Χαρακτήρας, Καθήκοντα, Συναισθηματική εκπαίδευση των παιδιών, Παιδικό Ένστικτο, Διαφορές Ηθικής αντίληψης μεταξύ των παιδιών.
Για την προσφορά του έργου της Αϊσέ Σιντικά στην εκπαίδευση, σύμφωνα με τις ιδιαιτερότητες που παρουσιάζει το πολιτικό και πολιτιστικό κλίμα της εποχής του Αμπντουλχαμίτ, θα αναφέρουμε τα εξής:
• Η παιδαγωγός, σε ότι αφορά την σωματική, διανοητική και ηθική εκπαίδευση, αποδέχεται τις παιδαγωγικές αρχές του ΄Αγγλου φιλόσοφου Herbert Spencer (19ος αιώνας) και συγγράφει το πρώτο παιδαγωγικό έργο που κυκλοφόρησε στην Οθωμανική.
• Επικεντρώνεται στο θέμα της εκπαίδευσης των κοριτσιών. H ίδια τονίζει: «Σε κάθε χώρα, η εκπαίδευση των γυναικών βοηθάει στον εκσυχρονισμό. Αλλά ο πιο σωστός τρόπος του εκσυγχρονισμού είναι αυτός που πραγματοποιείται βάσει της εξέλιξης του θήλεως φύλου. Όταν αυξάνεται το ποσοστό των εξευγενισμένων και μορφωμένων γυναικών, είναι αδιανόητο να μην αποδεχθούμε ότι αυξάνονται και οι παράγοντες που βοηθούν στον εκσυχρονισμό της χώρας αυτής». Εκείνη, δέχεται ότι η θέση της γυναίκας στην κοινωνία είναι ενδεικτική για το αν η χώρα είναι προς εξέλιξη ή όχι.
• Εισάγει το Usül-i Cedid Hareketi, δηλ. την Κίνηση Νέων Μεθόδων, δηλ. την απαλλαγή από τις παραδοσιακές μεθόδους εκμάθησης και την αναζήτηση σύγχρονων τρόπων. Η Αϊσέ Σιντικά, αντιδράει στο κατεστημένο της εκπαίδευσης: στην «αποστήθηση».
• Ισχυρίζεται ότι η «αποστήθηση», δεν σημαίνει εκμάθηση. Η εκμάθηση γίνεται μέσα από την παρατήρηση και την εφαρμογή. Η καταλληλότερη μέθοδος εκμάθησης είναι «η παρατήρηση» και «το πείραμα». Με την προσέγγιση αυτή γίνεται η πρωτοπόρος της μεθόδου αυτής στη χώρα της.
• Για «την πραγματολογία» υπογραμμίζει ότι, το μάθημα αυτό, έχει εισαχθεί σε όλα τα σχολεία της Δύσης, εκείνη την εποχή και θεωρείται σπουδαιότερο από όλα τα άλλα. Βάσει του μαθήματος αυτού, το παιδί, από πολύ μικρή ηλικία γίνεται γνώστης του αντικειμένου με το οποίο θα ασχοληθεί μελλοντικά, αλλά και διαφόρων άλλων επαγγελμάτων, κερδίζοντας και δεξιότητες.
Η Αϊσέ Σιντικά, σύμφωνα με την πολιτική γραμμή της εποχής του Αμπτουλχαμίτ, προσπαθεί να κρατήσει κάποια ισορροπία μεταξύ θρησκευτικών και μη θρησκευτικών κοσμικών γνώσεων, υποστηρίζοντας ότι και τα δύο είναι απαραίτητα.

Η μελέτη του έργου της Αϊσέ Σιντικά από άποψη εκπαίδευσης και διδακτικής: Η Μέθοδος του βιβλίου
Όπως το ορίζει και η ίδια η συγγραφέας στον πρόλογο της, είναι ένα έργο που γράφτηκε ως διδακτικό, για τους υποψηφίους δασκάλους του Νταρουλμουαλιμίν και του Νταρουλμουαλιμάτ. Ως αναγνωστικό κοινό όμως, απευθύνεται σε όλους τους γονείς που ασχολούνται και ενδιαφέρονται με την εκπαίδευση και τη διαπαιδαγώγηση των παιδιών τους.
Αν και η γλώσσα της συγγραφέως σήμερα μας φαίνεται πολύπλοκη, επειδή την εποχή εκείνη υπήρχαν ελάχιστα βιβλία - εκπαίδευσης σε απλή γλώσσα, η ίδια τονίζοντας ότι χρησιμοποιεί πολύ απλή γλώσσα, ζητάει από τους ερευνητές να ληφθούν υπ’ όψιν, οι συνθήκες της εποχής.
Στο έργο της έχει αναφερθεί σε πολύ σημαντικά θέματα εκπαίδευσης τα οποία υποστηρίζονται με σύγχρονα παραδείγματα. Παρατηρείται πως παρ’ όλο ότι κάποια παραδείγματα είναι πολύ εκτεταμένα, οι αξιολογήσεις τους είναι σύντομες. Η ίδια ισχυρίζεται ότι, κατ’ αυτόν τον τρόπο έχει καθοριστεί από το Υπουργείο Παιδείας να είναι τα διδακτικά προγράμματα του Νταρουλμουαλλιμάτ.
Η Αϊσέ Σιντικά χρησιμοποίησε ξένες πηγές για το έργο της. Στις υποσημειώσεις της όμως, δε συναντάμε τις πηγές αυτές, εκτός από το έργο «Ηθική» του Spencer. Αντί αυτού αναφέρεται με επαινετικά λόγια στους συγγραφείς, όπως: Οι επιστήμονες που έχουν φημιστεί στον αιώνα μας, για τη σωστή διαπαιδαγώγηση, αναφέρουν τα εξής...
Δίνοντας θέση σε μοτίβα από το κοράνι, η παιδαγωγός, λαμβάνει υπ’ όψιν της και την προσέγγιση του Iσλάμ, στα εκπαιδευτικά θέματα. Το θέμα της «ιδιοσυγκρασίας», το επεξεργάζεται σύμφωνα με τις αρχές του κορανιού.
Η Αϊσέ Σιντικά, δέχεται την ανατροφή ως μια ολότητα, αποτελούμενη από τον υλικό, τον πνευματικό και τον ηθικό παράγοντα. Γι αυτό και χωρίζει το έργο της, σε τρείς ενότητες. Η ίδια για τη διευκόλυνση του μελετητή, κάνει προλόγους με ερωτήσεις και στις τρεις ενότητες του έργου της, δίνοντας έτσι πληροφορίες για το περιεχόμενο της κάθε ενότητας. Ο τρόπος αυτός της συγγραφής του έργου, κάνει κατανοητή τη συγγραφέα σχετικά με αυτό που θέλει να περάσει στο αναγνωστικό της κοινό και τη βοηθάει να ξεφύγει τη μονοτονία.

Σύμφωνα με την Α. Σιντικά ο παιδαγωγός,
• πρέπει να είναι έντιμος και ηθικός
• να είναι γνώστης της καλής ανατροφής. Δηλ. να ξέρει από ψυχολογία, και ειδικά παιδοψυχολογία, κοινωνιολογία και θεολογία.
• (ο παιδαγωγός), οφείλει να έχει διδαχθεί γνώσεις παιδαγωγικές.
• οφείλει να έχει την κλίση για τη «διδασκαλία». Η Αϊσέ Σιντικά, πιστεύει πως οι ιδιότητες αυτές είναι έμφυτες στον άνθρωπο και ότι δεν είναι δυνατό, κάποιος που από φύση του δεν είναι κατάλληλος, να εξελιχθεί σε καλό εκπαιδευτικό.
• Ο εκπαιδευτικός, πρέπει να έχει ερευνητική «ιδιοσυγκρασία». Η έρευνα, είναι απαραίτητη για τον εκπαιδευτικό, ο οποίος πρώτα οφείλει να εκπαιδεύσει τον εαυτό του, ώστε να είναι χρήσιμος στους μαθητές του.

Στο έργο της, μελετάται το κεφάλαιο «Το περιεχόμενο της εκπαίδευσης και οι στόχοι του», σε πέντε υποενότητες:
α. Η εκπαίδευση και η διδασκαλία
β. Η θέση και αξία της εκπαίδευσης
γ. Η δύναμη της εκπαίδευσης
δ. Ο σκοπός της εκπαίδευση και
ε. Η σημασία της γνώσης και της εφαρμογής της, στην εκπαίδευση

Τελευταίο σημείο αναφοράς του έργου, είναι τα είδη της αγωγής και η ανατροφή
Η Αϊσέ Σιντικά χωρίζει την αγωγή σε δύο ενότητες:
α. Στην πνευματική αγωγή και
β. Στην πολιτιστική αγωγή
Και την εκπαίδευση σε τέσσερις κατηγορίες:
α. Στην σωματική εκπαίδευση,
β. Στην γνωστική εκπαίδευση,
γ. Στην ηθική εκπαίδευση και
δ. Στην πολιτική εκπαίδευση
Τέλος, μπορούμε να αποδεχθούμε ότι συνοπτικά η αντίληψη της για την εκπαίδευση, είναι ότι, «η εκπαίδευση, θεωρείται η μετατροπή των τάσεων του ανθρώπου σε ωφέλιμη συμπεριφορά. Η μόρφωση μπορεί να βελτιώσει τον άνθρωπο μέσα στον κύκλο των χαρισμάτων του, χωρίς να τον βγάλει από τον κύκλο αυτό.»
Ευχαριστώ.



Κορνηλία Τσεβίκ – Μπαϊβερτιάν,
Δρ. Παιδαγωγικού Τμήματος της Δημοτικής Εκπαίδευσης του Α.Π.Θ.,
Φιλόλογος του Ζαππείου Κων/πόλεως,
Λέκτορας του Τμήματος της Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας του Πανεπιστημίου της Πόλης,
Διεύθυνση: SIRACEVİZLER cad. 79/6, SISLI – İstanbul, TURKEY
Τηλ: 0 212 231 92 00, 0532 296 43 86
e- mail: cornelia@istanbul.edu.tr, kornilia9@hotmail.com